Giữa năm 1928, nhận được Chỉ thị của Quốc tế Cộng sản điều động về nhận công tác ở Đông Dương, đồng chí Nguyễn Ái Quốc đã từ giã nước Đức vào tháng 6 và đến Xiêm (Thái Lan) trên tàu biển cập cảng tại Băng Cốc (Thủ đô Thái Lan) vào tháng 7 với Thẻ nhập cảnh mang tên Nguyễn Lai. Sau đó dưới các tên gọi Thầu Chín, Ông Thọ, Nam Sơn, Người đã đến tỉnh Phi Chịt (miền Trung Thái Lan), nơi đây có Trại Cày do cụ Đặng Thúc Hứa, một Việt kiều yêu nước thành lập để đón tiếp những thanh niên yêu nước từ Việt Nam sang (cụ Hứa cùng các vị tiền bối khác đã thành lập được ở Udon chi bộ Việt Nam thanh niên cách mạng và gây dựng một vài cơ sở làm nơi sinh sống, hoạt động).
Sau một thời gian ngắn ở Phi Chịt, Bác đã cùng với một vài người giúp việc đi bộ suốt hơn nửa tháng trời để đến tỉnh Udon Thani, một tỉnh lớn của Thái Lan, cách Bnagkok khoảng 600 km. Udon Thani hiện nay là cửa ngõ thông thương thuận lợi với CHDCND Lào, nhưng những năm 20-30 của thế kỷ trước, thị xã Udon Thani rất nhỏ, dân cư thưa thớt, phố xá lèo tèo mấy nhà, rừng rậm chiếm phần lớn với bạt ngàn gỗ quý.
Lấy tên là Thầu Chín, Bác đến ga Noỏng Bùa, nơi có vài chục hộ gia đình Việt kiều sinh sống bằng nghề làm vườn. Ở đây Bác đã trồng một số cây dừa, cây xoài, sau này bà con Việt kiều gọi đó là “Vườn xoài Bác Hồ”. Cách trung tâm thị xã Udon khoảng 12 km có làng Noỏng Ổn (xã Chiêng Phin, huyện Mường), lúc đó rất hẻo lánh, chỉ có 8 gia đình Việt kiều, không có người Thái. Cụ Hứa đã lập Trại Cưa ở đây, thu hút những thanh niên nghèo tụ hợp lại sinh sống bằng nghề xẻ gỗ. Trại Cưa cũng là cơ sở đón thanh niên yêu nước. Rời ga Noỏng Bùa, Bác chuyển vào ở trong Trại Cưa. Bác đã tổ chức việc ăn ở, học tập ở đây trở thành nền nếp.
Đêm đêm, sau giờ làm việc, Bác tập hợp anh em lại, trò chuyện, hỏi han, kể cho họ nghe về tình hình phong trào Cách mạng trong nước và trên thế giới. Bác phác họa tương lai cách mạng Việt Nam. Bác còn chủ trương xuất bản tờ báo Thân ái cho anh em đọc. Bác nhắc nhở mọi người phải tôn trọng phong tục tập quán, sống hoà thuận với đồng bào Thái và phải học tiếng Thái, bản thân Bác ngày đêm đều đặn học. Bác còn dạy mọi người học tiếng Anh. Những đồng chí sau này được điều đi xây dựng phong trào nơi khác đã nhân rộng cách làm việc, nền nếp mà Bác đặt ra tại Trại Cưa.
Không chỉ quan tâm đến Việt kiều và đồng chí của mình, thời gian ở Noỏng Ổn, Bác còn tham gia gánh gạch xây chùa Vắt Phô, một ngôi chùa to đẹp nhất tỉnh Uđon, cụ trụ trì chùa còn “mời ông Nguyễn tham gia chỉ đạo xây dựng chính điện ngôi chùa”... Bác còn rất quan tâm đến đời sống của bà con người Thái, giúp đỡ họ chữa bệnh, phòng bệnh sốt rét...
Mặc dù thời gian hoạt động cách mạng của Bác ở Udon không dài, nhưng hình ảnh của Người mãi lung linh trong tâm khảm các thế hệ người Việt ở Thái Lan. Năm 2003, với sự đóng góp tiền của, công sức và được sự đồng ý của chính quyền địa phương, khu di tích Bác Hồ được khởi công xây dựng trên nền nhà cũ của Trại Cưa.
Tọa lạc trên diện tích 6.500 m2, khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh gồm có hai phần:
“Trại cưa” nơi Bác Hồ dừng chân và chọn làm nơi ở được phục dựng với ngôi nhà chính lợp lá 3 gian: gian giữa là nơi hội họp, học tập; gian bên trái có kê một bộ bàn ghế gỗ là nơi Bác Hồ làm việc, ở trong góc là một chiếc giường ngủ nhỏ; gian bên phải là một sạp gỗ chạy suốt chiều dọc làm nơi nghỉ ngơi cho anh em đồng chí. Trong khoảng sân rộng kế bên dưới bóng cây lần lượt là giếng nước, nhà kho, nhà bếp. Cả khu nhà cũng như vật dụng trong nhà được phục dựng gần giống với khu nhà Bác ở trước kia, theo trí nhớ của những Việt kiều cao tuổi.
Khu nhà đa năng 2 tầng, với sân rộng trông thật bề thế, trang trọng mà không cầu kỳ, giản dị mà vẫn tôn nghiêm. Ở tầng 1, gian chính đặt bàn thờ Bác Hồ với pho tượng đồng Bác Hồ theo phong cách truyền thống thường thấy ở các ngôi đình, chùa Việt Nam. Tiếp đó là các gian trưng bày giới thiệu khu di tích, những hình ảnh về đời hoạt động của Bác, về phong trào đấu tranh cách mạng của nhân dân ta (trong đó có bà con người Việt ở Thái Lan) dưới sự lãnh đạo của Đảng và Bác Hồ. Quý nhất là những bút tích của Bác, lời chào mừng bà con Việt kiều ở Thái Lan về nước chuyến đầu tiên, ngày 10/01/1960…
Trên đây là một số thông tin về khu di tích bản Noong Ổn - khu tưởng niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh ở "xứ sở Chùa Vàng". Nếu có dịp du lịch Thái Lan, du khách đừng bỏ qua địa điểm nổi tiếng này nhé! Chúc các du khách có một chuyến đi vui vẻ và nhiều thú vị!